Biz dişhekimlerinin, hastalarımızdan en sık duyduğumuz sorudur bu. Özellikle bu soruyu bazen tereddüt ve korku içinde sorarlar ”yakın zamanda diştaşlarımı temizletmiştim, ama bana arkadaşlarım zararlı dediler doğru mu?” Bu hafta bu sorunun yanıtını vermeye çalışacağım.
Diştaşı nedir? Ve, ne gibi zararlara yol açar? Önce bunlardan kısaca bahsetmek istiyorum. Eğer ağız temizliği yeterli şekilde sağlanamazsa ağız içinde temizlenmeden kalan gıda artıkları dişlerin üzerine, dişlerin ve dişetlerinin aralarına dolar. Bir-iki gün gibi çok kısa zamanda bu gıda artıkları üzerinde büyük bir hızla bakteriler çoğalır. Tükrükle birleşen ve içinde hızla bakteri üreyen bu artıklar krem kıvamında ve renginde bir görünüm alır. Tırnağımızla yada kürdanla diş üzerinden kazıdığımızda çok net görebileceğimiz bu birikime biz mikrobiyal dental plak diyoruz.
Gerek diştaşlarının, gerekse diş çürüklerinin temelinde yatan en büyük sebep işte bu dental plaktır. Dental plağın 1mg’ında altmış milyon ila üçyüz milyon arasında bakteri olduğunu söylersem tehlikenin boyutu daha net anlaşılır herhalde. Bakteriler dekstran denilen bir enzim üreterek, plağın dişe yapışmasını sağlarlar. Zamanla tükrüğün içindeki kalsiyum ve diğer mineraller nedeniyle plak sertleşir ve taşlaşır. Dişeti iltihplarının en büyük sebebi dental plak ve tartar da denilen diştaşlarıdır.
Yapılan bilimsel çalışmalarda dişeti iltihabına bağlı diş kayıplarının diş çürükleri nedeniyle oluşan diş kayıplarından daha fazla olduğu gözlemlenmiştir. ”O kadar da olur mu demeyin?” çok kolay. Dişetlerinde başlayan iltihap önce dişeti kanamaları, dişetlerinde kızarıklık ve şişlikle kendini belli eder. Dişetlerinde kamaşma, ağrı, ağızda kötü tat ve koku gibi şikayetler de başlar. bunları dişeti çekilmesi ve kök yüzeylerinin açığa çıkması takip eder. Eğer dişeti iltihabı ilerlerse dişleri çevreleyen kemik dokusuna yayılır. Kemikte erime başlar, dişleri kemiğe bağlayan bağlar da yok olur. Bunun sonucunda dişlerde sallanma ortaya çıkar. Ve hazin son: hiç çürük dahi yokken kaybederiz dişlerimizi.
”Çaresi yok mu peki bu hastalığın?” diye sorduğunuzu duyar gibiyim. Evet var. ne mi? Hani kulaktan dolma bilgilerle zararlı olduğu söylenen diştaşı temizliği var ya! işte o! Diştaşları fırçalama ile yada başka bakım metodları ile çıkmazlar. Mutlaka dişhekimi tarafından ultrasonik temizlik cihazları ile yada özel olarak geliştirilmiş el aletleri ile temizlenmelidir. Ayrıca dişetlerinde iltihaplı dokular varsa özel tasarlanmış el aletleri ile kürete edilmeli yani kazınmalıdır. Sonrasında size düşen ise, iyi bir ağız bakımı ile tekrar diştaşı oluşumunu engellemektir. Temizlik işleminden sonra diştaşlarının daha hızlı oluştuğu inanışı yanlıştır. Bunun sebebi diş fırçalamanın ve diş ipi kullanımının tüm diş yüzeylerinde doğru ve etkin şekilde yapılamamasıdır. Doğru ve etkin şekilde yapılan ağız bakımı neticesinde plak birikimi ve diştaşı oluşumu olmaz. Ancak, altı ayda bir düzenli muayene olunmalı, eğer plak yada taş birikimi olan alanlar varsa temizletilmelidir.
Gelelim can alıcı sorumuza ve cevabına: diştaşı temizliği zararlı mı? Cevap: hayır. Diştaşı temizliğinde kullanılan cihazlar bilimsel olarak dişlerimize ve dişetlerimize zarar vermeyecek şekilde özel olarak üretilmiş, dünyanın büyük üniversitelerinde, bilim adamları tarafından hiçbir zararı olmadığı onaylandıktan sonra kullanıma sunulmuştur. Temizlik sonrası dişlerde hassasiyet olabilir yada temizlikten sonra hastalarımız kök yüzeylerinin açıldığını zannedebilir. Bunun sebebi temizlik değildir. Dişetiçekilmesi sonucu kök yüzeyleri açığa çıkar, zamanla açığa çıkmış kök yüzeyleri taşla kaplanınca görünmez ve taşla kaplandığı için hassasiyet de olmaz. Ancak temizlik işlemi ile bu kök yüzeyleri açığa çıkınca bir süre hassasiyet oluşabilir. Tabi geçici ve tedavisi olan bir durumdur bu. Ama sebebi kesinlikle temizlik değil, zamanında eksik yapılan ağız bakımı nedeniyle oluşmuş dişeti iltihaplarının ve dişeti çekilmesinin bir sonucudur.
Sonuçta, diştaşı temizliği zararlı olmadığı gibi, dişeti iltihaplarını ve bunun sonucu oluşacak diş kayıplarını önlemenin tek çözümüdür.
