Menopoz dönemi kadın hayatının evrelerinden biridir ve doğal bir sürecin sonucudur. Âdet kanamalarının durması olarak da açıklanabilen menopoz kadınlarda bir dizi hormonal ve metobolik değişimlerin başladığı dönemdir.
Menopoz evresinde kadın metabolizmasında çok çeşitli değişiklikler meydana gelir. Bu değişimler balıca; aşırı terleme, sıcak basması, uykusuzluk, sinirlilik, ciltte gerginlik, saç dökülmesi, osteoporoz (kemik erimesi) ve kalp rahatsızlıklarında artış riski olarak sıralanabilir. Ancak bu süreçte çoğu zaman atlanabilen bir sorun da ağız bölgesinde ortaya çıkan sorunlardır.
Menopoz döneminde ağızda yanma hissi, tat değişiklikleri, tükürük akışında azalma ve buna bağlı ağız kuruluğu, sıcak ve soğuk yiyeceklerde hassasiyet artışı ve daha da önemli bir problem olan osteoporoz yani kemik erimesinin, çene kemiğini de etkilemesi sonucu çene kemiği ve dişleri çevreleyen kemik dokusunda erime ve kayıplar ortaya çıkar. Menopoz öncesi ortaya çıkan ve ağız bölgesinin de bağışıklık sistemini etkileyen premenopozal (menopoz öncesi) döneme diş ve dişeti rahatsızlıkları ile girmek bağışıklık sistemi zayıfladığı, tükürük akışının azalıp tükürüğün mekanik temizleme özelliği de azaldığı için, dişeti enfeksiyonu ve dişlerde çürük riskini artırır, mevcut problemlerin de hızlı ilerlemesine neden olur. Tüm bu olumsuzluklarla karşılaşmamak için menopoz öncesinde mutlaka diş ve dişeti tedavileri yaptırılmalı düzenli diş hekimi kontrolü ile ağız sağlığının devamı sağlanmalıdır.
Ağız hijyenini tam olarak sağlayabilmek için diş fırçaları, diş ipi, macunlar, gargaralar hakkında ve bunların kullanımı ile ilgili diş hekiminden gerekli bilgiler alınmalıdır. Hangi nedenle olursa olsun ağız hijyeni ihmal edilmemelidir.
Menopoz döneminde kadın hastalıkları uzmanın uyguladığı hormon yerine koyma tedavileri tüm vücuttaki ve ağız içindeki şikayetlerin azaltılmasında ve giderilmesinde önemli rol oynar. Bu nedenle menopoz dönemi mutlaka kadın hastalıkları uzmanı kontrolünde geçirilmelidir. Hormon tedavisinin verilemediği durumlarda çene kemiği ve dişleri çevreleyen kemik dokuda yıkım meydana gelir. Bunu önlemek için diş hekimi ve kadın hastalıkları uzmanının karşılıklı konsültasyonu ile kalsiyum takviyesi verilebilir. Tükürük akışının azalması ve buna bağlı olarak ortaya çıkan ağız kuruluğunun tedavisi için tükürük akışını artırıcı ilaçlar ya da yapay tükürük preparatları hekim tarafından önerilebilir. Tükürük akışını uyaran gıdaları fazlaca tüketmek ve bol su içmek de fayda sağlayacaktır. Hormonal değişimler sonucu B vitamini eksikliği ve vücut direnci düşüklüğüne balı olarak bu dönemde ağız yaralarında (aftlar) artış görülebilir. Bu durumda gerekli tetkikler yapılıp vitamin ya da çinko eksikliği mevcut ise takviye edilmelidir. Menopoz döneminde psikolojik sorunlar da ortaya çıkabilir, depresyon gözlemlenebilir. Depresyon dönemlerinde genelde ağız hijyeni ihmal edilir. Bunun sonucu olarak da ağız ve diş problemleri hızlı şekilde ilerler.
Sonuç olarak menopoz döneminde sadece genel sağlık değil, ağız ve diş sağlığı da büyük ölçüde etkilenmektedir. Bu sorunları rahat bir şekilde kolayca atlatmak için diş hekimi kontrolleri ihmal edilmemeli ağız hijyenine gereken özen gösterilmelidir.
